Datum publicatie: dinsdag 3 november 2015 – Datum advies: woensdag 15 juli 2015

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het wetsvoorstel dat de Zorgverzekeringswet wijzigt in verband met grensoverschrijdende zorg. Het wetsvoorstel is op 3 november 2015 bij de Tweede Kamer ingediend. Daarmee is ook het advies van de Afdeling advisering van de Raad van State openbaar geworden.

Doel wetsvoorstel

Het wetsvoorstel voorziet in verschillende regels op het gebied van grensoverschrijdende zorg. Zo wordt hierin onder meer voorgesteld om de dekking van de zorgverzekering te beperken tot de Europese Unie (EU), de Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland. Verder wordt een aantal voorzieningen getroffen, zoals het instellen van een nationaal contactpunt in verband met de zogenoemde Patiëntenrichtlijn. Verder komen er voorzieningen voor de berekening van bijdragen, de administratie en het toezicht in grensoverschrijdende situaties.

Het beperken van de dekking van de zorgverzekering

Het wetsvoorstel beperkt de geografische reikwijdte van de zorgverzekering tot de EU, de EER en Zwitserland. Buiten dat gebied bestaat op grond van de Zorgverzekeringswet alleen recht op verzekerde zorg wanneer de verzekerde of een gezinslid van de verzekerde zich in dat land bevindt vanwege het verrichten van beroeps- of bedrijfsmatige werkzaamheden. Of wanneer de zorg hem niet binnen een redelijke termijn in de EU, EER of Zwitserland kon worden verleend. Het doel van de begrenzing is het realiseren van kostenbesparingen, die zo blijkt uit de toelichting op het wetsvoorstel, worden geschat op € 60 miljoen.

Onzekerheden en uitvoeringslasten

De Afdeling advisering wijst erop dat de geografische begrenzing leidt tot afbakeningsvraagstukken door de bijzondere voorwaarden die gelden voor de vergoeding van behandelingen in derde landen. Het wetsvoorstel regelt niet precies onder welke omstandigheden zorg in een land buiten de EU, EER of Zwitserland wordt vergoed. Zo is onduidelijk aan de hand van welke criteria wordt beoordeeld of zorg ergens binnen de EU, EER of Zwitserland kan worden verleend en welke termijn daarvoor redelijk wordt geacht voordat zorg in een derde land wordt vergoed. Omdat in een individueel geval bepaald zal moeten worden wie de gemaakte zorgkosten uiteindelijk zal moeten dragen – de zorgverzekeraar of de reisverzekeraar – kan de voorgestelde maatregel tot meer conflicten en procedures leiden.

De Afdeling advisering concludeert dat het bereiken van de kostenbesparingen met flinke onzekerheden is omgeven. Nu het wetsvoorstel in de praktijk voor verzekeraars en verzekerden extra uitvoeringslasten meebrengt en tot conflicten en procedures kan leiden, is de Afdeling advisering er niet van overtuigd dat de voordelen van het wetsvoorstel voldoende opwegen tegen de nadelen ervan. Zij adviseert daarom de geografische begrenzing van de zorgverzekering te heroverwegen.

Koninkrijk

De Afdeling advisering wijst ook op het effect van het wetsvoorstel op ingezetenen van het Europese deel van Nederland die zorg ontvangen in een van de andere landen van het Koninkrijk of het Caribisch deel van Nederland. Die zorg wordt niet gedekt op grond van de Zorgverzekeringswet. Dit terwijl zorg die wordt verleend buiten het Europese deel van Nederland, maar binnen de EU, EER of Zwitserland wèl valt onder de reikwijdte van deze wet. Het wetsvoorstel is op dit punt onevenwichtig en de Afdeling advisering adviseert dan ook om het wetsvoorstel beter te motiveren. Als die motivering niet kan worden gegeven, adviseert zij het wetsvoorstel aan te passen.

Implementatie Patiëntenrichtlijn

Ten slotte wijst de Afdeling advisering erop dat volgens de toelichting verschillende onderdelen van het wetsvoorstel gericht zijn op de implementatie van de Europese Patiëntenrichtlijn. Nu de implementatietermijn voor deze richtlijn eindigde op 25 oktober 2013 en in de bestaande Zorgverzekeringswet al bepalingen zijn opgenomen waarmee wordt beoogd de Zorgverzekeringswet af te stemmen op de richtlijn, is niet duidelijk of met het wetsvoorstel de Patiëntenrichtlijn correct en volledig is geïmplementeerd.

De Afdeling adviseert hierop in de toelichting in te gaan en te voorzien in een volledige transponeringstabel.

Lees hier de volledige tekst van het advies van de Afdeling advisering en het nader rapport van de minister.