Voor onze Vereniging is het begrip Verdragsgerechtigden een belangrijke categorie. Toch is het geen makkelijke en geen eenduidige categorie.

Het hele begrip “Verdragsrecht” is eigenlijk een beetje een misser. De Nederlandse overheid gebruikt het begrip voor mensen die buiten Nederland wonen en een zgn. “wettelijke uitkering” uit Nederland ontvangen. Het begrip gaat over het recht op zorg (care and cure) in het woonland, voor rekening van Nederland (waarvoor allerlei verplichte inhoudingen worden gedaan) en het recht op zorg in Nederland zelf (als zgn. “pensioenland”). Het is geen juridisch begrip, maar een informele aanduiding voor verschillende groepen mensen die een recht op zorg geldend kunnen maken. Het is ooit door het ministerie van VWS “verzonnen”, en heeft ingang gevonden in het dagelijks taalgebruik, maar ook bij de wetgever en rechter. Eigenlijk heel erg ten onrechte.

Binnen de EU vloeit dat recht op zorg voort namelijk uit EU Verordeningen en EU Richtlijnen. En dat zijn helemaal geen “verdragen”. Een Verordening is een soort EU-wetboek, dat rechtstreeks geldt, buiten de wet- en regelgeving van een land om. En een Richtlijn is een aanwijzing voor de nationale (bijv. Nederlandse) wetgever om iets overeenkomstig de inhoud van die Richtlijn te regelen. Een Verordening en een Richtlijn gaan altijd boven nationaal (Nederlands) recht. Binnen de EU zijn er eigenlijk alleen alleen “Uniegerechtigden”. Dat is een juridisch zuiver(der) taalgebruik. Hun recht op zorg is uniform geregeld. Buiten de EU zijn er op basis van bilaterale verdragen tussen Nederland en één ander land ook rechten op zorg vastgelegd. Die zijn verschillend geregeld, en die ontbreken helemaal in sommige verdragen. Strikt genomen moet je praten van “Uniegerechtigden en Verdragsgerechtigden”.

“Verdragsgerechtigd” slaat verder niet alleen op Nederlanders die in het buitenland wonen (dus: met zo’n “wettelijke uitkering”). Ook buitenlanders kunnen “Verdragsgerechtigd” zijn, wanneer zij bijvoorbeeld een tijdje in Nederland gewerkt of gewoond hebben, en op basis daarvan recht hebben op een “wettelijke uitkering” uit Nederland. Lees hier wat wel en wat geen zgn. “wettelijke uitkering” is op de site van het CAK.

Als zgn. Verdragsgerechtigde heeft u met het Centraal Administratie Kantoor (CAK; voorheen Zorginstituut Nederland: ZIN) te maken. U betaalt daaraan een verdragsbijdrage voor uzelf en eventueel uw gezinsleden. U leest op de website van CAK hoe u zich kunt aanmelden, wat de dekking van de verzekering is en de financiële informatie over hoe dat in zijn werk gaat.