De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Datum 12 december 2019 Betreft Inbreng Schriftelijk Overleg over problemen van Nederlanders met belastingdiensten in andere EU-landen
Geachte voorzitter,
Hierbij stuur ik u de antwoorden op de schriftelijke vragen van de vaste commissie voor Financiën zoals gesteld op 17 oktober 2019 naar aanleiding van mijn brief van 10 september 2019 met mijn reactie op het verzoek van de commissie over een conflict tussen de belastingdiensten van Nederland en Litouwen (Kamerstuknummer 2019Z17007).
Hoogachtend, De staatssecretaris van Financiën
Vragen en opmerkingen van de leden van de fractie van het CDA De leden van de CDA-fractie vragen daarnaast aandacht van de staatssecretaris voor de situatie van Nederlanders die in Polen wonen en daar (gedeeltelijke) Nederlandse AOW en eventueel Nederlands pensioen ontvangen. De belastingheffing over AOW en pensioenen in de relatie tussen Nederland en Polen is erg ingewikkeld. Kan de staatssecretaris uiteenzetten wat het belastingverdrag hier precies over bepaalt en hoe dit geïnterpreteerd moet worden? Klopt het dat de woonstaat over het pensioen mag heffen, ook bij afkoop, tenzij in de bronstaat premies in aftrek gekomen zijn (art. 18, eerste t/m derde lid, van het verdrag)? Klopt het dat de bronstaat mag heffen over overheidspensioenen, tenzij de belastingplichtige de nationaliteit heeft van de woonstaat (art. 19, eerste en tweede lid, van het verdrag)? Klopt het dat de bronstaat mag heffen over uitkeringen van het sociale zekerheidsstelsel, zoals de AOW (art. 18, vijfde lid, van het verdrag)? Klopt het dat op grond van art. 23, vijfde lid, sub a, van het verdrag vervolgens dan alsnog inkomstenbelasting in Polen moet worden bijbetaald?
Antwoord In het verdrag ter voorkoming van dubbele belasting tussen Nederland en Polen is geregeld dat Nederland als bronland belasting mag heffen over de Nederlandse overheidspensioenen, tenzij de belastingplichtige de Poolse nationaliteit heeft en inwoner van Polen is, en over sociale-zekerheidspensioenen (waaronder Nederlandse AOW-uitkeringen) die worden betaald aan inwoners van Polen Onder voorwaarden geldt een bronstaatheffing ook voor particuliere pensioenen en lijfrenten. Ook Polen is gerechtigd tot belastingheffing (en daarvan zal dus ook aangifte moeten worden gedaan volgens de Poolse wetgeving, aangezien het inkomen betreft van inwoners van Polen). Polen mag deze inkomsten dus bij de belastingheffing in aanmerking nemen, maar moet vervolgens voorkoming geven voor de Nederlandse belasting. Ter voorkoming van dubbele belasting past Polen de verrekeningsmethode toe. De verrekeningsmethode is een internationaal gebruikelijke methode om dubbele belasting te voorkomen en is in overeenstemming met het OESO-modelverdrag. De keuze voor een verrekenings- of vrijstellingsmethode is een Poolse nationale aangelegenheid. Omdat de Poolse belasting over de AOW-uitkering hoger is dan de Nederlandse inkomstenbelasting daarover, moet na verrekening van de Nederlandse inkomstenbelasting in Polen vaak nog aanvullende belasting worden betaald. Van dubbele belastingheffing is geen sprake.
Antwoord In het huidige belastingverdrag tussen Nederland en Polen geldt in beginsel woonstaatheffing voor particuliere pensioenen en lijfrenten, tenzij aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Kort gezegd, is sprake van bronstaatheffing voor zover(cumulatief) de aanspraak op het pensioen of de lijfrente door het bronland fiscaal is gefacilieerd, het pensioen of de lijfrente door het “woonland” niet regulier wordt belast én het brutobedrag van de in een jaar ontvangen pensioen- of lijfrente-uitkering of uitkering volgens het socialezekerheidsstelsel van het bronland meer bedraagt dan € 20.000. In het belastingverdrag tussen Nederland en Polen is voor afkoopsommen, overheidspensioenen en sociale-zekerheidspensioenen over het algemeen een bronstaatheffing opgenomen. Polen mag deze inkomsten van haar inwoners ook bij de belastingheffing in aanmerking nemen, maar moet vervolgens wel voorkoming geven voor de Nederlandse belasting om dubbele belasting tegen te gaan.
De leden van de CDA-fractie vragen de staatssecretaris aan te geven hoe groot het verschil is tussen de Nederlandse en Poolse belasting over de AOW-uitkering en tevens gemotiveerd aan te geven of sprake is van dubbele belasting. Deze leden merken namelijk op dat in Nederland niet of nauwelijks belasting verschuldigd is over alleen aan AOW-uitkering. Dus het is niet alleen ingewikkeld voor Nederlanders in Polen dat zij in twee landen belasting verschuldigd zijn, maar dat toch geen sprake is van dubbele belasting. Het betekent ook nogal iets voor de koopkracht van mensen als een fors deel van de netto-AOW alsnog aan belasting opgaat.
Antwoord Op grond van het belastingverdrag mag Nederland belasting heffen over Nederlandse AOW-uitkeringen. Polen verrekent vervolgens deze Nederlandse belasting met de in Polen verschuldigde belasting over het wereldinkomen. Inwoners van Polen die een Nederlandse AOW-uitkering ontvangen worden dus niet geconfronteerd met dubbele belasting over hun AOW-uitkering. Als gevolg van de verrekeningsmethode mag het nieuwe woonland (Polen) bijheffen tot het belastingniveau van haar inwoners. Daarmee kan Polen de belastingdruk en de koopkracht van de Poolse inwoners bepalen. De keuze voor een verrekenings- of vrijstellingsmethode is een Poolse nationale aangelegenheid.
Hoe groot het verschil is tussen de Nederlandse en de Poolse belasting over de AOW-uitkering is afhankelijk van de individuele omstandigheden van het geval. Ik heb begrepen dat Poolse inwoners met een Nederlandse AOW-uitkering tegen hoge boetes en interest in Polen lopen wanneer niet tijdig aan de aangifteverplichting of betalingsverplichting is voldaan. Nederland heeft meerdere keren bij Polen hier aandacht om gevraagd. Ik heb begrepen dat Poolse inwoners met een Nederlandse AOW-uitkering tegen hoge boetes en interest in Polen lopen wanneer niet tijdig aan de aangifteverplichting of betalingsverplichting is voldaan. Nederland heeft meerdere keren bij Polen hier aandacht om gevraagd. Ik heb begrepen dat de voormalige Poolse staatssecretaris van Financiën het zorgpunt van boetes en interest bij de Poolse belastingdiensten onder de aandacht heeft gebracht. Het is mij niet bekend of en hoe vaak coulance is toegepast ten aanzien van boetes en interest in dergelijke situaties.
Lopen er momenteel onderhandelingen tussen Nederland en Polen en zijn die in de afrondende fase?
Antwoord Ja, momenteel lopen er verdragsonderhandelingen tussen Nederland en Polen. Die onderhandelingen zijn in een afrondende fase.
Kan de staatssecretaris bevestigen dat de enige oplossing voor dit probleem een verdragswijziging is?
Antwoord Conform het huidige verdragsbeleid streeft Nederland naar een onvoorwaardelijke bronstaatheffing voor pensioenen (inclusief sociale zekerheid), ongeacht de heffing in het andere land. Het is internationaal gebruikelijk dat het in belastingverdragen aan het woonland wordt gelaten hoe het woonland dubbele belasting bij zijn eigen inwoners wil voorkomen. De keuze voor een voorkomingsmethode is een beleidsmatige afweging van een woonland en hangt samen met de keuze voor het realiseren van het principe van kapitaalexportneutraliteit dan wel kapitaalimportneutraliteit. De wenselijkheid voor kapitaalexportneutraliteit is het uitgangspunt bij de keuze voor een verrekening, terwijl kapitaalimportneutraliteit het uitgangspunt vormt bij een keuze voor vrijstelling. Deze afweging is dan ook een Poolse nationale aangelegenheid waar Nederland geen invloed op wenst te hebben.
J.A.P.Vooijs zegt
Bij deze een waarschuwing van mij om niet met een sociale verzekering uitkering in Polen te gaan wonen.
Men betaalt dan over het belastingvrijebedrag en heffingskortingen,waarover men geen belasting betaalt in Nederland,19% belasting in Polen + rente+boete.
Als men geen belasting aangifte in Polen doet,welke verplicht is als inwoner of daar het centrum van zijn leven heeft(ook als men niet belastingplichtig is),kan men over de voorgaande jaren (max. 6 jaar) belasting betalen+rente+boete.
Dit kan zo’n 4000euro per jaar worden of zelfs meer i.v.m.14% rente per jaar en boete.
Met een sociale uitkering in Polen gaan wonen en dan is het woord wonen niet in de Poolse wet gedefinieerd en kan meerdere betekenissen hebben,is een grote valkuil en wordt door de Nederlandse Staatssecretaris als een Poolse binnenlandse aangelegenheid gezien.
Men kan dus geen Nederlandse hulp verwachten,sterker nog de Nederlandse belastingdienst levert (ongevraagd) de gegevens aan de Poolse belastingdienst en geeft alle medewerking aan Polen om de verschuldigde belasting te innen.
Nederlandse inwoners van Polen met een sociale uitkering of pensioen uit Nederland,zijn dan ook de enigen die daarover belasting betalen in Polen alle andere EU landen hebben hun belastingverdrag met Polen gewijzigd.
Voor mij is het niet te accepteren dat Polen belasting inkomsten heeft uit een Nederlands sociaal systeem waar bijna alle Nederlanders aan meebetalen,dan zou ik liever dat geld aan de Nederlandse belastingdienst betalen.
Waarom geeft Nederland een belasting vrij bedrag en heffingskorting als men in Polen daar 19% of meer belasting over moet betalen?
In 2014 heeft de toenmalige Poolse Viceminister Financien de verdragswijziging bekend gemaakt,maar is nooit ondertekend.
Deze hield in dat Nederlandse gepensioneerde en sociale uitkeringen alleen in Nederland (bronland) belast worden en Poolse werknemers met familie in Polen in Nederland belastingplichtig worden.
De Poolse belastingplichtige werknemers waren sinds 2007 vrijgesteld van inkomstenbelasting in Polen doordat ze 15 euro per dag,dat ze in Nederland verbleven om te werken,in mindering mochten brengen met de te betalen belasting in Polen.
Ik denk dat als er een nieuw verdrag,het voor de Poolse werknemers minder aantrekkelijk is of ze worden voor Nederlandse werkgevers duurder.
Vele Nederlandse gepensioneerden (niet allen) hebben problemen gekregen met de Poolse belastingdienst en allen hebben een evt. rechtszaak daartegen verloren.
Zelf heb ik ook de rechtszaak verloren,dan is men verplicht de belastingschuld direct te betalen en daarvoor heeft de belastingdeurwaarder op alle bezittingen en Poolse bankrekeningen beslag gelegd.
Bij mij hebben ze drie keer geprobeerd om mijn paspoort in te nemen en mijn advocaat heeft mij gezegd dat als de schuld groter is dan ong. 8000 euro ze mij in verzekerde bewaring zetten.
Dit om mij te dwingen direct de schuld te betalen.
Nog voor de duidelijkheid,als men in Polen belastingplichtig is moet de belasting iedere maand voor de 20ste betaald worden.
Men is verplicht zijn Nederlandse inkomsten op een Poolse bank storten en deze betaalt dan de belasting hierover ,ik wens een ieder veel succes omdat op een goede manier te regelen.
Ik heb de achterstallige belasting van 3 jaar ong. 14000 euro betaald.
Ik heb toen een appartement gehuurd in Duitsland zodat mijn Nederlandse belastinggegevens niet zonder te vragen aan Polen worden gestuurd.
Belastingverdrag met Duitsland alleen in Nederland belastingplichtig over het Nederlandse pensioen.
Jan de Voogd zegt
Het huren van een appartement in Duitsland wil nog niet per se zeggen dat Duitsland of Nederland de fsicale woonplaats in Duitsland gelegen achten: dat hangt af van feiten en omstandigheden van verblijf in beide landen, en evt. dus ook nog in Polen. Het sluit ook niet uit dat de drie betrokken landen individuele informatie uitwisselen als dat nodig geacht wordt.
J.A.P.Vooijs zegt
Dat is geen probleem: ik woon in mijn appartement en regel alles in en vanuit Duitsland.
Na 8 jaar ervaring met het conflict met Polen over belasting betalen voor gepensioneerde Nederlanders in Polen weet ik waar ik mij aan moet houden.
Dat ik de rechtszaak verloor kwam doordat tijdens de rechtszaak de advocaat van het Poolse ministerie financien opeens met een aantal faxen kwam; dat was geheime correspondentie van Poolse ministerie met het Nederlandse buro CLO,waar wij niet van op de hoogte waren.
In twee van de tien faxen stond dat ik geen familie in Nederland had; welnu, mijn hele familie woonde in Nederland incl. mijn invalide moeder die ik 16 jaar verzorgde en ook meer dan een helft van het jaar bij haar was.
Alleen mijn echtgenote woonde in Polen(teruggekeerd) en verzorgde haar demente moeder in ons huis.
In een tweede fax was de vraag van Polen aan CLO Nederland of ik permanent stond ingeschreven bij een gemeente in Polen; die vraag werd beantwoord met ja. Dat was niet zo ik had een tijdelijke i.v.m. met de verkoop en aankoop van ons huis.
De rechter deed uitspraak en zei dat ik belastingplichtig ben en was in Polen. Toen mijn advocaat nog een vraag wilde stellen zei ze dat voor haar de gegevens van CLO het belangrijkste was en dat wij maar in Nederland moeten procederen tegen Ministerie Financien (CLO).
Dit conflict met Polen heeft mij ong. 30000 euro gekost en ik denk dat veel gepensioneerde Nederlanders ook veel belasting in Polen betaald hebben en terugekeerden naar Nederland.
Dit alles was niet nodig geweest als de toenmalige hoofd ambtenaar bij het opstellen van het verdrag beter opgelet had en het Engelse woord maybe en niet may be,dan krijg het verdrag een andere betekenis en dan mag Polen ook belasting heffen, anders dan misschien dan was het alleen over evt. inkomsten uit Polen.
Aan het bovengenoemde antwoord van de Staatssecretaris Snel hebben wij ook weinig of niets en in de planning staat de protocolwijziging voor het derde achtereenvolgende jaar voor december 2020.
Polen heeft de afgelopen jaren met 92 landen een (nieuw) progressief belastingverdrag gesloten (laatste was Belgie 2015), waarbij in het bronland belasting betaald wordt. Daar zijn ze net als Nederland voorstander van.
Alleen met 4 landen hebben ze nog een woonland (proportionele verekenmethode): dat zijn Rusland,Kazachstan,Verenigde Staten en NEDERLAND!
Dus het antwoord van het Ministerie Financien is niet geloofwaardig: waarom zou Polen wel in 2015 met Belgie een protocolwijziging tekenen?
Waarom was er wel een protocolwijziging voor NAVO medewerker die met hun gezin in Polen wonen en waarom zijn de ABP gepensioneerden vrijgesteld van belasting in Polen? Deze hebben waarschijnlijk ook niet heel hun leven bij de overheid gewerkt en hebben ook AOW.
Sorry voor zo’n lang verhaal maar het duurt al tien jaar;veel ergernis en het is zo eenvoudig op te lossen. Maar een fout toegeven in een verdrag van 2002 is moeilijk.
Iemand anders omschreef het zo:
AOW in Polen. De belastingdienst ziet dit als inkomen. Over de AOW wordt in Nederland geen belasting betaald dus het Bedrag dat u In Polen ontvangt wordt met 19 % belast door de Poolse fiscus. Polen is het enige waar dat gebeurt Het belasting verdrag is van 2002. De Nederlandse staat wordt verzocht deze ongelijkheid t.o.v overige Eu landen recht te trekken. Er ligt een nieuw verdrag sinds 2008 maar het is nog steeds niet ondertekend.
Bedenk wel dat vertrekken uit Nederland vele malen makkelijker is dan terugkeren naar Nederland en de meeste mensen keren binnen 2 jaar weer terug.
Jan de Voogd zegt
Zie ook de draad “Nederlandse interne documenten ter bepaling van de fiscale woonplaats” voor de vraag waar men geacht wordt te wonen indien men (ook) veel in Nederland verblijft.
Verdrags- en protocolwijzigingen zijn een resultaat van een onderhandelingsproces tussen twee landen, en als de onderhandelingen moeilijk zijn duren ze vrij lang. De keuze van de methode van voorkoming van dubbele belasting is eenzijdig aan het ene of het andere land: in die zin kan ook niet gesproken worden van een “fout” in een verdrag, want wat erin staat is bewust en zorgvuldig overeengekomen , dus niet het gevolg van een slip of the pen. Nederland streeft naar bronbelasting over zo veel mogelijk pensioenen (ook sociale zekerheidspensioenen als AOW) maar is wel afhankelijk van het andere land of dit ook lukt (en het standpunt van Polen in dezen is mij niet bekend). ABP overheidspensioen is in bijna alle verdragen voor heffing toegewezen aan het bronland (Nederland) en bij protocolwijziging zal dit hoogstwaarschijnlijk niet veranderen. Invloed uitoefenen als gepensioneerde (of als VBNGB) op de heffingstoewijziging tijdens verdragsonderhandelingen is nauwelijks doenlijk. Wel streeft de VBNGB naar (levensland) overgangsrecht voor pensioenemigranten bij verdragswijziging of een nieuw verdrag.
Uw verslag illustreert dat men uitermate goed moet opletten hoe een belastingverdrag in de persoonlijke situatie zal uitpakken (voor en na pensionering) in de voorbereiding op emigratie. Soortgelijks geldt voor sociale zekerheid en ziektekostenverzekering.