Steeds meer Nederlanders kiezen er voor om voor een langere periode buiten Nederland te wonen. Naar schatting zijn er momenteel 900.000 Nederlanders in den vreemde. In de Rijkswet op het Nederlanderschap is vastgelegd wanneer je als Nederlander het Nederlanderschap van rechtswege verliest tijdens dit verblijf in het buitenland.

Uit de analyse van de 500 reacties van (oud-)Nederlanders die de ombudsman ontving blijkt dat mensen veel waarde hechten aan hun Nederlandse nationaliteit. Zo ontlenen zij er hun identiteit aan, ook al wonen ze langere tijd in het buitenland.

Aan het Nederlanderschap zijn ook bepaalde rechten en voorzieningen verbonden, waardoor zij ook de familiebanden in Nederland kunnen onderhouden. Hoe belangrijk de nationaliteit ook wordt gevonden, toch blijkt uit het onderzoek dat veel mensen niet goed geïnformeerd zijn over de mogelijkheid om het Nederlanderschap van rechtswege kwijt te raken.

De Nationale ombudsman begrijpt dat mensen op het verkeerde been worden gezet nu er zoveel uitzonderingen zijn op de hoofdregel, waardoor veel mensen in Nederland wel een dubbele nationaliteit hebben en het merendeel van de landen dit ook toestaat. Voor zover mensen op zoek gaan naar informatie, is de nationaliteitswetgeving ingewikkeld door alle uitzonderingsbepalingen en overgangsregelingen. In de gesprekken met de deskundigen werd dit beeld bevestigd.

Met name wordt benadrukt dat de informatieverstrekking in het verleden beter had gekund.

De Nationale ombudsman concludeert op basis van het onderzoek dat het te vaak gebeurt dat mensen het Nederlanderschap verliezen zonder het te weten en te willen. De Nationale ombudsman constateert dat mensen die in het buitenland gaan wonen op geen enkel moment nadrukkelijk worden gewezen op het mogelijke verlies van het Nederlanderschap tijdens dit verblijf. Dit gebeurt niet bij uitschrijving uit de gemeente, noch tijdens contact met de ambassade in het land van vestiging. Voor zover er informatie via internet beschikbaar is, is deze algemeen van aard en bereikt deze niet altijd de doelgroep.