De stroom van informatie via de (sociale) media over de aanstaande inwerkingtreding van de Europese erfrechtverordening is op gang gekomen. De verstrekte informatie is niet altijd even helder, en vaak zelfs op onderdelen onwaar. Wat is voor de Nederlander die woonachtig is of bezit heeft in Spanje relevant? Wij zetten het nog even voor u op een rijtje.
Pensionado’s in Spanje: de uitzondering in de Europese erfrechtverordening wordt regel!
De hoofdregel van de Europese erfrechtverordening (EEV) luidt dat de vererving van het Europese bezit van een overledene plaatsvindt volgens de regels van het woonland, maar deze hoofdregel is duidelijk niet voor de Nederlandse pensionado’s in Spanje geschreven. De eveneens in de EEV opgenomen uitzonderingsregel des te meer! Voor de Nederlanders aan de Spaanse Costa’s moet de uitzondering dus regel worden. Dit betekent echter wel dat zij in actie moeten komen. Bovendien blijft ook de afwikkeling in Spanje een aandachtspunt!
Grensoverschrijdende nalatenschappen
Op 17 augustus 2015 is deze verordening in werking getreden. Doelstelling van de EEV is om ‘grensoverschrijdende nalatenschappen’ eenvoudiger te kunnen afwikkelen. Het Europese bezit van iemand die na die datum is overleden zal vererven volgens de wettelijke verervingsregels van één land, terwijl vóór die datum op de vererving van bezit in verschillende landen in elk van die landen een ander nationaal erfrecht van toepassing kan zijn. Smullen voor juristen, maar een crime voor de nabestaanden.
Hoofdregel
In de EEV is op een aantal plekken gekozen voor de woonplaats van de overledene als aanknopingspunt. Zo ook bij de aanwijzing van de op de vererving toepasselijke erfwet. Het Europese bezit van de overledene zal volgens de EEV-hoofdregel namelijk in beginsel vererven volgens het recht van het land waar zijn woonplaats (“het maatschappelijk middelpunt van zijn bestaan”) was gelegen. De achterliggende gedachte is evident: emigranten zullen langzaam maar zeker integreren in hun nieuwe thuisland, en de ‘mores’ en wetten hiervan overnemen/accepteren. Zeker Nederlanders zullen beamen dat hierop uitzonderingen goed mogelijk zijn.
Advies
Het mag duidelijk zijn dat de Nederlandse pensionado in Spanje er in de meeste gevallen verstandig aan doet een rechtskeuze voor Nederlands erfrecht in zijn testament op te nemen. Maar daar blijft het niet bij. Hij doet er verstandig aan zijn erfgenamen te verzoeken om de regie van de nalatenschapsafwikkeling in Spanje in handen te geven van een Nederlandse notaris. Deze kan er voor zorgen dat de Spaanse notaris een inhoudelijk correcte Europese Erfrechtverklaring afgeeft. De Nederlandse en Spaanse notaris moeten elkaar kunnen verstaan en ook willen samenwerken.
Conclusie
Voor 140.000 Nederlanders aan de Costa valt de vereenvoudiging die door de EEV wordt gerealiseerd een beetje tegen. In het geval van een rechtskeuze voor Nederlands recht was het logischer geweest de Nederlandse notaris aan te wijzen als de bevoegde autoriteit van afgifte. Door een Nederlandse notaris de regie te geven kan dit weliswaar worden opgelost, maar het is een gemiste kans om óók voor deze belangrijke groep een vereenvoudiging te realiseren. Overigens is het wel zo dat de Nederlandse notaris door de erfgenamen bevoegd kan worden verklaard om een Europese erfrechtverklaring af te geven. Als de erfgenamen op één lijn zitten is dit naar mijn mening de meest eenvoudige oplossing.
Fiscaal
Nog een laatste advies. De nieuwe verordening gaat over het erfrecht, niet over de erfbelasting. Laat goed bekijken wat de fiscale gevolgen zijn van een rechtkeuze. Zo pakt een ‘standaard’ Nederlands langstlevende testament fiscaal vaak zéér negatief uit in Spanje. Vooral in de regio Andalusië is daar sprake van!
Bron: Hak en Rein Vos Notarissen. Lees hier meer over Wat u moet weten over de Europese Erfrechtverordening op Inspanje.nl, juli 2015