Een persoonsgebonden budget (pgb) mag worden gebruikt om zorg in te kopen in de lidstaten van de Europese Unie. Dit heeft de Centrale Raad van Beroep geoordeeld in zijn uitspraak van 16 april 2018. Hoewel niet veel Nederlands Gepensioneerden in het Buitenland een pgb zullen hebben (meld u zich maar in het reactieveld hieronder!), is deze uitspraak van de CRvB interessant vanwege een aantal aspecten:
- het ruimer exporteerbaar maken van een Nederlandse “voorziening”,
- de impact en doorwerking van het beginsel van vrij verkeer van diensten, en de expliciete overwegingen van de CRvB daarover,
- de invulling van afwegingen op grond waarvan het maken van een onderscheid tussen in Nederland wonende Nederlanders en in het buitenland wonende Nederlanders wel of niet is toegestaan, bijvoorbeeld op grond van “het algemeen belang” van de Nederlandse overheid.
Mogelijk komen wij (vanuit de VBNGB) nog terug op deze uitspraak, wanneer we haar nog eens goed hebben bestudeerd.
Weigering pgb
De betrokkene in deze zaak heeft een zorgzwaartepakket op grond van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Hij heeft het Zorgkantoor verzocht om de zorg in natura om te zetten in een pgb, omdat hij het pgb wilde gebruiken om zorg in te kopen van een in Nederland gevestigd bedrijf dat de zorg in Portugal verleende. Het Zorgkantoor heeft dit geweigerd. Volgens de nationale wetgeving kan bij verblijf buiten Nederland slechts gedurende dertien weken per jaar zorg worden ingekocht met een pgb en die zorg moet een voortzetting zijn van in Nederland gestarte zorg. Dat was bij betrokkene niet het geval. De rechtbank gaf het Zorgkantoor gelijk. Betrokkene is tegen de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gegaan bij de Centrale Raad van Beroep.
Strijd met EU-recht
In hoger beroep gaat het om de vraag of de bedoelde maximum termijn van dertien weken en de eis van voortzetting van de in Nederland gestarte zorg in strijd zijn met het recht van de Europese Unie, namelijk het recht op vrij verkeer van diensten. De Centrale Raad van Beroep is van oordeel dat dit het geval is.
Het staat mensen die zorg willen inkopen met een pgb vrij om zich te wenden tot een dienstverlener die in een andere EU-lidstaat is gevestigd of daar zijn diensten aanbiedt. De voorwaarden dat het inkopen van zorg in het buitenland met een pgb slechts mogelijk is gedurende dertien weken per jaar en alleen als voortzetting van in Nederland gestarte zorg, schrikken echter af om dit te doen. Die voorwaarden gelden ook niet voor gebruik van het pgb voor vergelijkbare zorg in Nederland. Die voorwaarden vormen dus zowel voor mensen die zorg nodig hebben als voor dienstverleners een belemmering van het vrij verrichten van diensten.
Deze belemmering is niet gerechtvaardigd. Het Zorgkantoor en de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hebben niet aannemelijk gemaakt dat het schrappen van de bedoelde voorwaarden de toegang tot de (gezondheids)zorg in Nederland in gevaar zou brengen. Daarom was de weigering om aan betrokkene een pgb te verlenen om zorg in te kopen in Portugal in strijd met het recht op vrij verkeer van diensten.
De uitspraak van de Centrale Raad van Beroep betekent overigens niet dat er geen beperkingen zijn aan de besteding van pgb-gelden in het buitenland. Om aanspraak te kunnen maken op een pgb, zoals in het geval van betrokkene, geldt nog steeds dat iemand zodanige duurzame banden van persoonlijke aard moet hebben met Nederland dat hij naar de omstandigheden beoordeeld in Nederland woont en op die grond verzekerd is ingevolge de AWBZ.
Opnieuw beoordelen
De Centrale Raad draagt het Zorgkantoor op om te beoordelen of het pgb alsnog aan betrokkene wordt verleend voor de inkoop van zorg in Portugal of dat er andere redenen zijn om dit te weigeren.
Centrale Raad van Beroep, 16 april 2018 (hier vindt u de gehele uitspraak)
De tekst in dit bericht is ontleend aan een persbericht op basis van de genoemde uitspraak van de Centrale Raad van Beroep. Bij verschil tussen dit persbericht en de volledige uitspraak is laatstgenoemde beslissend. Voor eventuele vragen over dit persbericht kunt u zich wenden tot de afdeling communicatie, tel: 088-3614238, e-mail: voorlichting.crvb@rechtspraak.nl
Frans Janssen zegt
Wij hebben geen PGB maar betalen wel voor AWBZ naar de normen van Deutschland omdat we daar wonen. Wij gaan elk jaar naar Portugal voor overwintering van 1 november tot 31 maart en wij kunnen niet kiezen voor de zorg die we denken nodig te hebben.
Wij zijn aangewezen op de staatsziekenhuizen wat we eigenlijk niet willen vanwege de slechte verhalen die we daar horen ook van de Portugezen zelf. 60% van de portugezen gaan al naar privé Klinieken wat wij niet mogen van het CAK.
Jan de Voogd zegt
Het gaat in dit arrest om een ZVW- en AWBZ verzekerde die tijdelijk naar Portugal ging en al in Nederland een pgb had. De Nederlandse wetgeving voor export vanb zo’n verstrekking voor een dergelijke verzekerde is maximaal 13 weken. Betrokkenen eiste een langere periode en heeft dat nu gekregen, zij het dat dit niet inhoudt dat hij die pgb permanent kan houden in Portugal. Immers dan zou zijn woonplaats verlegd worden naar Portugal en vervalt daarmee het pgb recht.
Verdragsgerechtigden wonend buiten Nederland kunnen hieraan geen pgb rechten ontlenen. Voor overwinteraars is het wel een interessante en nogal verrassende uitspraak.
duin zegt
Goedendag. Ik ben dan wel geen gepensioneerde maar zit wel in de iva
ik ben 55 jaar en heb een gezin. Mijn vrouw krijgt de pgb via de zorgverzekeraar omdat ik geheel afhankelijk van haar ben; ook ik heb de vraag gesteld om de pgb mee te nemen naar Valencia in Spanje en dit werd geweigerd, maar als ik in Spanje ben is mijn leven draagelijker door het klimaat en hoef minder sterke medicijnen te slikken, heb ik in deze de mogelijkheid om toch de pgb naar spanje mee te nemen.
Jan de Voogd zegt
Ik neem aan dat u in Nederland woont (want u spreekt over verzekering bij een zorgverzekeraar). Ik neem aan dat de pgb aan uw vrouw verstrekt wordt (en dat die ook in Nederland woont) en niet aan u. U maakt niet duidelijk of u in Valencia wilt gaan wonen of voor enige tijd (hoe lang?) wilt gaan verblijven, naar ik aanneem samen met uw vrouw. Gaat u er wonen dan wordt u vermoedelijk verdragsgerechtigd ten laste van het cAK op basis van uw IVA uitkering (de positie van uw vrouw is zonder nadere gegevens niet te duiden).
Een pgb wordt niet geëxporteerd als u in Spanje gaat wonen want het is een niet-exporteerbare verstrekking. Spanje zou een soortgelijke verstrekking kunnen bieden, maar de vraag is of die er voor u en uw vrouw wel is.
Gaat u tijdelijk naar Spanje dan komt u in de positie van het hiervoor besproken arrest. Op grond van Nederlandse wetgeving mag het recht op pgb maximaal 3 maanden meegenomen worden tijdens tijdelijk verblijf naar Spanje. Op grond van de CRvB uitspraak mogelijk langer, namelijk indien uw omstandigheden vergelijkbaar zouden zijn met die van de “Portugese zaak”, maar de zorgverzekeraar zal dat niet bij voorbaat aan u toestaan. Mocht u opnieuw in overleg gaan met uw zorgverzekeraar dan kunt u hem op dit CRvB arrest wijzen .