Het fiscale begrip “(on)voldoende in de belastingheffing van de woonstaat betrokken”

Op onze site staan twee berichten die leidden tot reacties en verdere vragen.

• De fiscale behandeling van pensioen in Portugal, met twee ogenschijnlijk tegenstrijdige Nederlandse rechterlijke uitspraken, met een aantal deskundige reacties er onder.
• De fiscale behandeling van het staatspensioen AOW in België, met uiteenlopende visies in beide landen, leidend tot een “pensioenakkoord” op 5 maart 2018. Dit bericht is na plaatsing aangevuld met de recente ontwikkelingen – leest u het daar gerust nog een keer op na (stukken toegevoegd onderaan het bericht).

De vragen werden opgeroepen door het fiscale criterium “(on)voldoende in de belastingheffing betrekken door het woonland”. De vragen zijn

1. Is dat in beide landen nu dezelfde discussie?
2. En kan/mag NL dat wel? Hoezo: voldoende in de belastingheffing betrekken?? Wat is dan “voldoende? En wie bepaalt dat?
3. Wat is dat voor een toets? Als een woonland een aan haar toegekende inkomstenbron vrijstelt dan kan NL dat toch niet “overrulen”? Tenzij het expliciet in het belastingverdrag is bepaald natuurlijk.

VBNGB adviseur Jan de Voogd reageerde met de volgende kanttekening:

Het begrip “onvoldoende in de belastingheffing van de woonstaat betrokken” is kennelijk aan verschillende interpretaties van Nederlandse rechters onderhevig. Verdere rechtszaken zijn nodig om dit helder te krijgen. Bij Portugal en België spelen (onder condities en voor bepaalde groepen gepensioneerden ) dezelfde methodieken om de belasting te berekenen (namelijk  via aftrek van de ingelegde pensioentermijnen, al dan niet forfaitaire berekeningen). En dat kan ook wel bij andere woonstaten voorkomen. Duitsland kent ook een (wat andere) kortingsmethodiek om vrij te stellen pensioen te berekenen. Overigens zijn sommige verdragen concreter op dit punt, zoals “niet aan hetzelfde tarief van belasting onderhevig als werknemers”.

Een column hierover te zijner tijd zou misschien wel goed zijn.

VBNGB Denktank lid fiscaliste Louise Schokking bracht het volgende naar voren:

1. De discussie in beide zaken is niet dezelfde, de discussie omtrent het verdrag met België gaat over de verdeling van heffingsrechten tussen de beide Staten, NL en B, waarbij NL, naar aanleiding van in België gewezen arresten, meent aanvullende pensioenen van grensarbeiders alsnog te moeten belasten, ofschoon het Verdrag uitgaat van belastingheffing in de woonstaat, B in dit geval. Dit zou tot dubbele heffing kunnen leiden. Uiteindelijk zijn de Staten na overleg tot een akkoord gekomen, NL treedt terug en heft niet. Deze discussie heeft wel paralellen met die over Portugal, omdat NL blijkbaar van mening is, dat zodra een bron van inkomen (tijdelijk) vrijgesteld is van heffing in een verdragsland, NL mag heffen, hoewel de betreffende bron aan de woonstaat ter heffing is toegewezen. In de oude verdragen staat NL zwak, bij al dan niet tijdelijke vrijstellingen, omdat de heffingsrechten over de bron pensioenen, zonder verdere voorwaarden aan de woonstaat, zijn toegewezen. Dit kan alleen in het verdrag aangepast worden na overleg/heronderhandeling (zie onder 3).

2. Het Hof zegt in 2015, samengevat, dat; of er daadwerkelijk geheven wordt (in het woonland) is niet relevant, relevant is dat pensioenen volgens de Portugese wet op de inkomsten belasting als bron van inkomen in de belastingheffing wordt betrokken. Echter in dit verdrag mag NL onder bepaalde voorwaarden toch heffen. (anders dan in het verdrag met B). In Portugal is relevant de zgn. “Golden Visa” regeling ingevoerd in 2013. Deze regeling geeft onder bepaalde voorwaarden een volledige vrijstelling van heffing over een pensioen afkomstig uit het buitenland gedurende 10 jaar, bij vestiging in Portugal, een tax holiday. (meerdere landen kennen inmiddels een dergelijke regeling, bijv. Griekenland). De interpretatie van het Hof DH 2015 volgend, zou dit niet betekenen dat NL mag gaan heffen, immers de Wet IB in Portugal is niet veranderd, de buitenlandse pensioenen zijn nog steeds onderworpen, de heffing is slechts opgeschort. Zoals Jan ook schrijft, verdere jurisprudentie zal uit moeten wijzen hoe de NL heffingsrechten in de verschillende nieuwere verdragen moeten worden geïnterpreteerd.

3. NL probeert in vele verdragen via heronderhandeling van het woonland/staat uitgangspunt te komen tot bronstaat. Ergo, NL probeert de heffingsrechten over pensioenen naar zich toe te halen. In hoeverre zij daarin zal slagen zal natuurlijk ook afhangen van de verdragspartners. Feit is dat in de nieuwere (heronderhandelde) verdragen hiermee een begin is gemaakt.

Ik ben het eens met Jan dat een verslag van de landenvertegenwoordigers over specifieke regelingen en dan een column een goede toevoeging aan de website zou zijn.